भारतातील बदलत्या दौर्‍यानुसार आता मत्स्यपालनाची नवीन तंत्रेही समोर येत आहेत, कदाचित फार कमी लोकांना माहित असेल की पिंजऱ्यातही मत्स्यपालन करता येते, याला केज फिशिंग किंवा फिनफिश प्रोडक्शन असे म्हणतात, याशिवाय याला मॅरीकल्चर म्हणतात. तज्ज्ञांच्या मते पिंजऱ्यातील माशांची वाढ झपाट्याने होते, त्यामुळे नफाही जास्त असतो, असेही सांगितले जाते.

भारतासोबतच जगभरात मासळीचा वापर वाढत आहे. फिश ऑइल असो की मासळीपासून बनवलेले इतर पदार्थ, या सर्व गोष्टींची मागणी बाजारात खूप वाढली आहे. एकट्या भारतात जवळपास ७० टक्के लोक मासे खातात, त्यामुळेच बहुतांश राज्यांमध्ये कृषी क्षेत्रासोबतच मत्स्यव्यवसाय क्षेत्रातही झपाट्याने विकास होत आहे. मत्स्यपालकांसाठी असे तंत्र शोधून काढले आहे, ज्याद्वारे हे शेतकरी कमी खर्चात मासे पालन करून चांगले उत्पन्न मिळवू शकतात. आधुनिक मत्स्यशेतीच्या या तंत्रांमध्ये पिंजरा मत्स्यपालन समाविष्ट आहे. पिंजऱ्यात मासे पाळण्याची पद्धत जाणून घेऊया.

पिंजरा मत्स्यपालन कसे करावे
पिंजरा शेती अंतर्गत, माशांच्या विविध प्रजातींच्या संगोपनासाठी प्रथम पिंजरे तयार केले जातात, त्यांची लांबी किमान 2.5 मीटर, रुंदी – 2.5 मीटर आणि उंची किमान 2 मीटर असावी. या पिंजऱ्यात मत्स्यबीज टाकल्यानंतर त्या पेटीच्या आजूबाजूला सागरी तणही लावले जाते. सागरी तण म्हणजे पाणवनस्पती, जी फक्त पाण्यात उगवली जातात. बाजारात माशांसह सागरी तणांनाही मोठी मागणी आहे. अशाप्रकारे पिंजऱ्यातील मत्स्यपालनासोबतच सीवीड्सची पैदास केल्यास कमी खर्चात दुप्पट उत्पादन मिळते आणि शेतकऱ्यांनाही भरपूर फायदा होतो.

या गोष्टी लक्षात ठेवा
मत्स्यपालनाच्या या खास तंत्राद्वारे दोन प्रकारचे पिंजरे बनवता येतात, ज्यामध्ये एक पिंजरा त्याच्या जागी राहतो, तर दुसरा पिंजरा पाण्यात तरंगतो. एका ठिकाणी स्थिर पिंजरा बनवण्यासाठी किमान 5 मीटर खोलीचा पाण्याचा स्रोत असावा. आणि पाण्यात फ्लोटिंग पिंजरा स्थापित करण्यासाठी, पाण्याच्या स्त्रोताची खोली 5 मीटरपेक्षा जास्त असावी. ऑक्सिजनचा पुरवठा सुनिश्चित होईल अशा प्रकारे पिंजऱ्यातील माशांचे व्यवस्थापन करा.

पिंजऱ्यातील मत्स्यपालनाचे फायदे
केज फार्मिंग तंत्राने माशांचा विकास झपाट्याने होतो आणि मासे अल्पावधीत मोठे होतात. मत्स्यपालक वेगवेगळ्या पिंजऱ्यांमध्ये विविध प्रकारचे मासे पाळून दुप्पट नफा मिळवू शकतात. या तंत्राच्या मदतीने मासे निरोगी व सुरक्षित राहतात. पिंजऱ्यातील मत्स्यशेतीमुळे पुन्हा पुन्हा पाणी बदलण्याची समस्या संपते. पिंजरा मत्स्यपालन करून, कमी जोखमीसह माशांचे चांगले उत्पादन घेऊन तुम्ही चांगले पैसे कमवू शकता.

पिंजऱ्यात मत्स्यपालन केल्याने शेतकऱ्यांना दुहेरी फायदा होतो. कारण पिंजऱ्यात लावलेले समुद्री तणही बाजारात विकता येते. ते चांगल्या किमतीत विकले जातात. त्यामुळे पिंजरा शेती तंत्राने मत्स्यपालनात दुप्पट नफा मिळतो.

Source:- krishijagran