Heavy rain : गेल्या काही दिवसांपासून महाराष्ट्रातील अनेक भागांत झालेल्या मुसळधार पावसामुळे शेतकऱ्यांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान झाले आहे. हवामान विभागाने ठाणे, पुणे, सातारा आणि नाशिक जिल्ह्याच्या डोंगराळ भागात अतिवृष्टीचा रेड अलर्ट जारी केला आहे, तर मुंबई, रायगड, रत्नागिरी आणि पालघर जिल्ह्यांमध्ये जोरदार ते अतिजोरदार पावसाचा ऑरेंज अलर्ट देण्यात आला आहे. कोकण व घाटमाथ्यावर पावसाचा जोर कायम असून मध्य महाराष्ट्र, मराठवाडा आणि विदर्भात तुलनेने कोरडे वातावरण राहण्याची शक्यता आहे.
या अतिवृष्टीमुळे राज्यातील सुमारे २० लाख एकर शेती क्षेत्र प्रभावित झाले असून कापूस, सोयाबीन, उडीद, मिरची यासारख्या पिकांचे मोठे नुकसान झाले आहे. विशेषतः नांदेड, वाशिम, बीड आणि लातूर जिल्ह्यांमध्ये पाण्याचा जोर आणि पूरस्थितीमुळे शेतकऱ्यांचे आर्थिक नुकसान मोठ्या प्रमाणात झाले आहे. अनेक ठिकाणी गोठे, साठवण जागा आणि घरांची पडझड झाल्याचेही अहवालात नमूद करण्यात आले आहे.
राज्य सरकारने तातडीचे पंचनामे करण्याचे आदेश जिल्हाधिकाऱ्यांना दिले असून ‘झिरो डिले’ धोरणानुसार ऑन-ग्राउंड टीम्सनी त्वरित सर्वेक्षण सुरू केले आहे. बाधित शेतकऱ्यांनी ग्रामसेवक, तलाठी किंवा स्थानिक आपत्ती नियंत्रण कक्षाशी संपर्क साधून अर्ज नोंदवावा. काही जिल्ह्यांमध्ये मोबाइल अ‍ॅपद्वारेही अर्ज प्रक्रिया सुलभ करण्यात आली आहे. पंचनाम्याची प्रत, आधार कार्ड, बँक खाते आणि जमीन नोंद ही कागदपत्रे तयार ठेवणे आवश्यक आहे.
हवामान खात्याच्या अंदाजानुसार पुढील काही दिवसांत कोकण व पूर्व विदर्भात हलका ते मध्यम पाऊस होण्याची शक्यता आहे. शेतकऱ्यांनी नाल्यांचे मार्ग मोकळे ठेवून पाण्याचा ओघ नियंत्रित करावा, तसेच पिकांचे तात्पुरते संरक्षण, ड्रेनेज व्यवस्था आणि गोठ्यांची सुरक्षितता याकडे लक्ष द्यावे. पावसाच्या खंडात शेतात प्रवेश करताना मातीची चाचपणी करूनच काम हाती घ्यावे, यामुळे अति-ओलाव्याचा अंदाज घेता येतो.
राज्य सरकारने ४१५ कोटी रुपयांची विमा भरपाई या आठवड्यात वितरित करण्याची तयारी केली आहे. PMFBY अंतर्गत दावा नोंदवण्यासाठी शेतकऱ्यांनी पिकाची अवस्था, नुकसानीचे फोटो आणि पंचनाम्याशी ताळमेळ ठेवावा. अनेक बँका आपत्ती मदतीच्या अंतर्गत EMI deferment आणि कर्ज पुनर्रचना यासारखे पर्याय देत आहेत. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी बँकेशी संवाद साधून योग्य पर्याय निवडावा.
