'
sharad pawar : शरद पवार यांनी नाशिकमध्ये झालेल्या राष्ट्रवादी काँग्रेस शरद पवार गटाच्या प्रशिक्षण शिबिरात केंद्र आणि राज्य सरकारवर जोरदार हल्लाबोल केला. त्यांनी स्पष्ट शब्दांत सांगितले की आज शेतकऱ्यांची अवस्था बिकट होत चालली असून, केंद्र सरकार त्यांच्या प्रश्नांकडे डोळेझाक करत आहे. शेतीला बाजारात योग्य तो भाव मिळत नाही, कांद्याच्या निर्यातीवर लादलेली बंधने शेतकऱ्यांच्या उपजीविकेला मोठा धक्का पोहोचवत आहेत, आणि त्यामुळे शेती करणाऱ्या कुटुंबांमध्ये असुरक्षिततेची भावना वाढत चालली आहे. एवढा मोठा आणि समृद्ध नाशिक जिल्हा असूनही येथील बँकिंग व्यवस्था ढासळली आहे; जिल्हा बँकेवर प्रचंड थकबाकी आहे आणि त्याची झळ शेतकऱ्यांनाच सोसावी लागते.
पवार यांनी राज्यात वाढत्या आत्महत्यांच्या घटनांवर गंभीर चिंता व्यक्त केली. विशेषतः विदर्भातील शेतकरी आत्महत्यांचे प्रमाण वाढल्याचे सांगून, सरकारने फक्त बघ्याची भूमिका घेणे ही परिस्थिती अधिक धोकादायक बनवते असे ते म्हणाले. त्यांनी यावेळी महाराष्ट्राच्या शेतकरी संघर्षाचा इतिहासही उजाळा देत, शरद जोशींच्या नेतृत्वाखाली नाशिकमधून झालेल्या आंदोलनाचा उल्लेख केला. नाशिकची ओळख प्रगतिशील शेती आणि नवनवीन प्रयोगांसाठी आहे, तरीदेखील केंद्र आणि राज्य सरकार शेतकऱ्यांच्या अडचणी दूर करण्यात अपयशी ठरत असल्याचे पवार यांनी नमूद केले.
त्याचबरोबर, त्यांनी देशाच्या परराष्ट्र धोरणावरही भाष्य केले. मोदी सरकारकडून शेजारी देशांसोबत सौहार्दाचे संबंध प्रस्थापित करण्यात अपयश आले असून पाकिस्तान, नेपाळ, बांगलादेश आणि श्रीलंका या देशांशी भारताचे संबंध तणावपूर्ण झाले आहेत, अशी टीका त्यांनी केली. ट्रम्प प्रशासनाच्या धोरणांचा उल्लेख करून पवार यांनी जागतिक व्यापारात येणाऱ्या अडचणींचे भान ठेवणेही आवश्यक असल्याचे स्पष्ट केले.
सामाजिक समरसतेवर बोलताना पवार यांनी राज्यातील विविध समाजघटकांना एका बाजूला करून समित्या बनवण्याच्या निर्णयांवर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले. ओबीसी आणि मराठा समाजासाठी झालेल्या समित्यांमधील असंतुलन हे समाजात फूट पाडणारे ठरत असल्याचे त्यांनी सांगितले. महाराष्ट्राच्या सामाजिक वीणेला धोका निर्माण करणारे हे निर्णय चिंताजनक असल्याचे ते म्हणाले.
इतिहासाचा संदर्भ घेत त्यांनी गांधी-नेहरू विचारधारेचा वारसा नाशिकने कायम जपला असल्याचे अधोरेखित केले. महात्मा गांधी आणि जवाहरलाल नेहरू यांच्या उपस्थितीत नाशिकमध्ये झालेल्या अधिवेशनाचा उल्लेख करून, त्या विचारधारेतून महाराष्ट्रातील जनतेला दिशा मिळाली असल्याचे त्यांनी सांगितले. कुसुमाग्रजांसारख्या साहित्यिकांचा वारसा, भाऊराव हिरे आणि गोविंदराव देशपांडे यांचे योगदान आणि यशवंतराव चव्हाण यांसारख्या नेत्यांनी महाराष्ट्राला दिलेली प्रगतीची दिशा यांचा उल्लेख त्यांनी अभिमानाने केला. पवार यांनी आठवण करून दिली की चीनबरोबरच्या संघर्षाच्या काळात यशवंतराव चव्हाण यांनी संरक्षणमंत्री पद स्वीकारून देशाला स्थैर्य दिले होते.
एकूणच, शरद पवार यांच्या भाषणातून शेतकरी, सामाजिक समरसता, परराष्ट्र धोरण आणि ऐतिहासिक वारसा या सर्व मुद्द्यांचा ठसा उमटला. त्यांनी दाखवून दिले की प्रश्न केवळ राजकारणापुरते मर्यादित नसून, ते थेट सामान्य शेतकरी आणि नागरिकांच्या जीवनाशी निगडीत आहेत.
