आपल्या देशात प्राचीन काळापासून पशुपालन केले जात आहे परंतु गेल्या काही वर्षांत तो एक फायदेशीर व्यवसायही बनला आहे. नवीन लोकही पशुपालन करून चांगली कमाई करत आहेत. तुम्हालाही पशुपालन करून पैसे कमवायचे असतील तर शेळीपालन हा एक चांगला पर्याय ठरू शकतो. शेळ्यांचे पालन करून तुम्ही दूध आणि मांस विकून पैसे कमवू शकता. जर तुम्ही प्रथमच शेळीपालन करत असाल तर तुम्ही 10 शेळ्यांपासून सुरुवात करू शकता. या लेखातून आम्ही 10 शेळ्यांपासून सुरुवात करण्याची पद्धत, खर्च आणि कमाई याबद्दल सांगणार आहोत.
शेळीपालन सुरू करण्याचा मार्ग
शेळीपालन हा दुहेरी नफ्याचा व्यवसाय आहे, त्याचे संगोपन करून चांगले उत्पन्न मिळवता येते. शेळ्यांचे संगोपन करण्यापूर्वी, त्याची गुंतागुंत जाणून घेणे आपल्यासाठी खूप महत्वाचे आहे. तुम्ही कोणत्याही जुन्या पशुपालक किंवा शेळी फार्मकडून चांगल्या जातीचे प्राणी खरेदी करू शकता. बीटल, जमुनापारी आणि सिरोही जातीच्या शेळ्यांपासून सुरुवात करता येते. जर तुम्ही 10 शेळ्यांपासून सुरुवात करणार असाल तर 08 शेळ्या आणि 02 बोकड असणे आवश्यक आहे. त्यासाठी किमान 10*30 फूट लांबी व रुंदीचे शेड बांधावे लागेल.
या सुविधा शेडमध्ये असायला हव्यात
शेळ्यांची प्रतिकारशक्ती थोडीशी कमकुवत असते, त्यामुळे त्यांची देखभाल आणि त्यांच्या खाण्याच्या सवयींमध्ये विशेष काळजी घेणे आवश्यक आहे. आम्ही तुम्हाला सांगतो की त्यांच्या शेडमध्ये स्वच्छता राखली पाहिजे, कोणत्याही प्रकारची घाण किंवा पाणी जास्त काळ राहू नये, शेळ्यांच्या शेडचा मजला काँक्रिटचा बनवू नये, शेळ्यांना मातीच्या फरशीवर जास्त आरामदायी वाटते.शेड बांधण्याबरोबरच शेळ्यांना फिरण्यासाठी व चरण्यासाठी रिकामे शेत असणे आवश्यक आहे. यासोबतच शेळ्यांच्या गोठ्यात 24 तास स्वच्छ व शुद्ध पाण्याची व्यवस्था असावी.
शेळ्यांचा आहार असा ठेवा
शेळ्यांना कधीही उपाशी राहू देऊ नका. दिवसातून किमान तीन वेळा त्यांना चांगला चारा देणे फार महत्वाचे आहे. शेळ्यांच्या आहारात हिरवा चारा, कोरडा चारा आणि प्रत्येक शेळीमागे किमान 250 ग्रॅम धान्य असावे. या सगळ्याबरोबरच शेळ्यांना कडुलिंब, जामुन, गिलोयची पाने आवडतात. आम्ही तुम्हाला सांगतो की शेळ्यांना खुडलेली पाने देऊ नका, शेळ्यांना त्यांच्या मागच्या दोन्ही पायांचा आधार घेऊन उभे राहून स्वतःहून पाने तोडून खायला आवडते.
10 शेळ्या पाळण्याचा खर्च
एका बकऱ्याची सरासरी किंमत 3,000 रुपये असेल, तर 10 शेळ्या खरेदीसाठी 30,000 रुपये किंवा त्याहून थोडे अधिक खर्च येईल. जर तुमच्याकडे आधीच बांधण्याची व्यवस्था असेल तर शेडचा खर्च वाचू शकतो, अन्यथा 10 शेळ्यांसाठी शेड बांधण्यासाठी सुमारे 40-50 हजार रुपये खर्च येऊ शकतो. या सर्वांशिवाय शेळ्यांना चारा देण्यासाठी मासिक 10 हजार रुपये खर्च येतो. एकूण 10 शेळ्यांपासून सुरुवात करायची असेल तर किमान दीड लाख रुपयांचे बजेट बनवा.
शेळीपालनातून कमाईचा मार्ग
शेळ्यांचे पालनपोषण करून दूध आणि मांस दोन प्रकारे मिळवता येते. कोणतीही शेळी सुमारे 150 दिवसांत प्रथमच करडाला जन्म देण्यास सक्षम होते. एक शेळी एका वेळी तीन ते चार करडे देऊ शकते. जर तुम्ही 10 शेळ्यांपासून सुरुवात करत असाल तर खाद्य खर्च वजा करून वर्षभरामध्ये तुम्हाला 70-80 हजार रुपयांचा नफा मिळू शकतो.
