उडीद आणि मुगाची लागवड शेतकऱ्यांसाठी खूप फायदेशीर आहे. याच्या लागवडीतून शेतकरी चांगले उत्पन्न मिळवू शकतात. शेताचे योग्य व्यवस्थापन करून पिकाकडे लक्ष दिल्यास शेतकरी चांगले उत्पादन घेऊ शकतात. उडीद आणि मुगाच्या लागवडीमध्ये कीड आणि रोगांचा सर्वात मोठा धोका आहे. कारण विशेषतः मुगावर किडींचा हल्ला होण्याची दाट शक्यता असते. म्हणून, शेतात त्याचे योग्य निरीक्षण करणे आवश्यक आहे जेणेकरुन रोग आणि कीटकांची लक्षणे दिसू लागल्यावर सुरुवातीपासूनच प्रतिबंधात्मक पद्धतींचा अवलंब करता येईल. 

सप्टेंबर महिन्यात शेतक-यांनी कोणती शेतीची कामे करावीत हे यात सांगितले आहे. यासोबत पिवळ्या मोझॅक रोगापासून पिकांना वाचवण्याची पद्धत सांगितली आहे.

पिवळा मोज़ेक रोग टाळण्यासाठी मार्ग

🔰 उडीद मुगाच्या शेताचे काळजीपूर्वक निरीक्षण करा आणि पिवळ्या मोझॅक रोगाची लागण झालेली दिसणारी झाडे उपटून टाका.

🔰 पिवळ्या मोझॅक रोगाच्या नियंत्रणासाठी पीक रोटेशनचा अवलंब करून रोग प्रतिरोधक वाणांची लागवड करावी. 

🔰 जस्सिद आणि पांढरी माशी पिवळ्या मोझॅक रोगास कारणीभूत आहेत. त्याच्या व्यवस्थापनासाठी इमिडाक्लोप्रिड 17.8 एसएल 1 मिली प्रति तीन लिटर पाण्यात द्रावण तयार करून झाडांवर फवारावे. 

रोगाचा परिणाम

उडीद आणि मुगाच्या लागवडीमध्ये इतर कीटक आहेत ज्यामुळे पिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान होते. कृषी शास्त्रज्ञांच्या म्हणण्यानुसार, ॲफिड किडीचे कीटक उडीद आणि मूग पिकांच्या पानांचा आणि फुलांचा रस शोषतात, त्यामुळे पाने आकुंचन पावतात आणि फुले गळून पडतात. त्यामुळे बीन्सची संख्या कमी होते. कडुनिंबावर आधारित औषध 3-4 मिली प्रति लिटर पाण्यात किंवा 5 मिली प्रति लिटर पाण्यात नीम बियाणे आधारित औषध फवारणी करा. 3 मिली 10 लिटर पाण्यात मिसळून औषध फवारणी करावी.

पिवळ्या मोज़ेक रोगाची लक्षणे

पिवळ्या मोझॅक रोगाच्या प्रभावामुळे पिकांचा रंग फिका पडू लागतो. मूग आणि उडीद याशिवाय सोयाबीनमध्येही ते आढळते. रोगाच्या प्रादुर्भावामुळे झाडांच्या पानांना छिद्रे पडतात. सप्टेंबर-ऑक्टोबरमध्ये या रोगाचा प्रादुर्भाव शेतात दिसून येतो. जेव्हा पावसाळा संपतो आणि शेतातील ओलाव्याचे प्रमाण संतुलित होऊ लागते. यावेळी या रोगाचा प्रादुर्भाव झाडांमध्ये सुरू होतो. त्यामुळे पीक नष्ट होऊन उत्पादनावर परिणाम होतो.