Agriculture industry : अमेरिकेत निर्यात होणाऱ्या भारतीय कृषी आणि कृषी प्रक्रियायुक्त मालाला आता लवकरच दिलासा मिळू शकतो. याचे कारण म्हणजे तिथे झालेला एक निर्णय. अमेरिकेतील एका फेडरल न्यायालयाने माजी अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या काळात लागू करण्यात आलेल्या ‘लिबरेशन डे टॅरिफ’ या नावाने ओळखल्या जाणाऱ्या आयात करावर बंदी घातली आहे. या निर्णयाचा थेट फायदा भारतासह अनेक देशांच्या निर्यातदार शेतकऱ्यांना होणार आहे. विशेषतः महाराष्ट्रातील कांदा, द्राक्ष, केळी, डाळिंब, फळ प्रक्रिया उद्योग, मसाले, कापूस आणि इतर शेतीमाल अमेरिका बाजारात परत एकदा स्पर्धात्मक दरात पोहोचू शकतो. यामुळे शेतकऱ्यांना त्यांच्या उत्पादनासाठी चांगला दर मिळण्याची आशा निर्माण झाली आहे.
ही आयात करप्रणाली ट्रम्प प्रशासनाने आंतरराष्ट्रीय आणीबाणी अधिकारांचा वापर करून लागू केली होती. या कायद्याचा उपयोग करून त्यांनी काही विशिष्ट देशांवर व्यापार निर्बंध लादले होते. पण न्यायालयाने नमूद केले की, हा कर लावणे हे अध्यक्षीय अधिकारांचा अतीव वापर होता आणि हे पद्धतशीरपणे कायद्याच्या चौकटीबाहेरचे कृत्य होते. त्यामुळे या निर्णयामुळे अमेरिकेच्या बाजारात आयात केलेल्या वस्तूंवर लावले जाणारे अतिरिक्त कर आता लागू होणार नाहीत.
भारताच्या दृष्टिकोनातून हा निर्णय अत्यंत महत्त्वाचा ठरतो आहे. सध्या भारत अमेरिका व्यापारात शेती व कृषी प्रक्रिया मालाच्या वाढत्या निर्यातीसाठी प्रयत्नशील आहे. मात्र अमेरिकेतील या अतिरिक्त करांमुळे भारतीय माल महाग पडत होता आणि त्यामुळे तो मागे पडत होता. आता हा अडथळा दूर झाल्यामुळे भारतीय शेतमालाला अमेरिकन बाजारपेठेत पुन्हा एकदा स्पर्धात्मक संधी मिळेल.
महाराष्ट्रात विशेषतः नाशिक, सोलापूर, सांगली, औरंगाबाद आणि पुणे भागात मोठ्या प्रमाणावर द्राक्ष, डाळिंब, कांदा, केळी आणि इतर फळे उत्पादन घेतली जातात. हे माल अमेरिका आणि युरोपमध्ये निर्यात केला जातो. या निर्णयामुळे या शेती उत्पादनांना नव्याने संधी मिळेल. शिवाय कृषी प्रक्रिया उद्योगाला, विशेषतः ज्यामध्ये फळांचे ज्यूस, डिहायड्रेटेड उत्पादने, मसाले वगैरे येतात, त्यांना अमेरिका बाजारात प्रवेश करणे सोपे होईल.
शेतकऱ्यांनी या बदलाचा फायदा घेण्यासाठी बाजारपेठेतील मागणी समजून घेत शेती नियोजन करणे आवश्यक आहे. निर्यातक्षम दर्जा राखण्यासाठी पोस्ट-हार्वेस्ट प्रक्रिया, पॅकिंग आणि थेट व्यापार साखळीमध्ये सहभागी होण्याच्या शक्यता शोधणं गरजेचं असल्याचे या क्षेत्रातील तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे.
