गाय आणि म्हशी देतात कमी दूध या गोष्टींची घ्या काळजी होणार फायदा
भारतातील दूध-दुग्धजन्य पदार्थांना जगभरात मागणी आहे. पूर्वी हा व्यवसाय फक्त दूध, दही, लोणी एवढाच मर्यादित होता, पण आता चीज, मेयोनीज, पनीर, टोफूची मागणीही वाढली आहे. ही मागणी पूर्ण करण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात दुधाचा वापर केला जातो. काही दुग्ध व्यवसायीक जनावरांची संख्या वाढवून दुधाची मागणी पूर्ण करतात, तर काही गुरांना टोचून, पण हे पूर्णपणे असुरक्षित आहे, जे जनावरांच्या आरोग्यासाठी हानिकारक आहे. अशा परिस्थितीत घरगुती औषधी पद्धतीने दुधाचे उत्पादन कसे वाढवायचे ते जाणून घ्या.
भारतातील सुमारे 55 ते 60 टक्के लोकसंख्या शेतीवर अवलंबून आहे. यातील बहुतांश शेतकरी हे अल्पभूधारक आणि अल्पभूधारक शेतकरी आहेत, शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवण्यासाठी सरकार त्यांना पशुपालनाचा सल्लाही देते. परंतु अनेक वेळा असे घडते की, शेतकऱ्यांची गाय किंवा म्हशी कमी दूध देऊ लागल्याची तक्रार करतात. त्यामुळे शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान होत आहे. यामागे अनेक कारणे आहेत. चला जाणून घेऊया गाई-म्हशी यांची दूध देण्याची क्षमता वाढवण्याचे उपाय.
गाय आणि म्हशीचे दूध वाढवण्याची घरगुती पद्धत
औषध तयार करण्यासाठी 250 ग्रॅम गव्हाची लापशी, 100 ग्रॅम गुळाचे सरबत (आवटी), 50 ग्रॅम मेथी, एक कच्चा खोबरे, प्रत्येकी 25 ग्रॅम जिरे आणि कॅरम बियाणे आवश्यक आहे. औषध बनवण्यासाठी प्रथम दलिया, मेथी आणि गूळ शिजवून घ्या. नंतर नारळ बारीक करून त्यात घाला. ते थंड झाल्यावर जनावरांना
खायला द्यावे. ही सामग्री 2 महिने फक्त सकाळी रिकाम्या पोटी खायला हवी. 25-25 ग्रॅम अजवाइन आणि जिरे गाईच्या 3 दिवसानंतरच द्यावे, 21 दिवस दूध होईपर्यंत सामान्य आहार गायीला द्यावा. आणि गाईचे मूल 3 महिन्यांचे झाल्यावर किंवा गाईचे दूध कमी झाल्यावर त्याला दररोज 30 ग्रॅम जावाचे औषध दिले पाहिजे, त्यामुळे दूध कमी होणार नाही.
मोहरीचे तेल आणि पिठापासून औषध बनवा
औषध बनवण्यासाठी प्रथम 200 ते 300 ग्रॅम मोहरीचे तेल, 250 ग्रॅम गव्हाचे पीठ घ्या, आता दोन्ही एकत्र करून जनावरांना चारा आणि पाणी संध्याकाळी खाऊ घाला. औषध खाल्ल्यानंतर जनावरांना पाणी देऊ नये हे लक्षात ठेवा. एवढेच नाही तर हे औषध पाण्यासोबतही देऊ नये. अन्यथा जनावरांना खोकल्याची समस्या होऊ शकते. कृपया सांगा की हे औषध फक्त 7-8 दिवस जनावरांना द्यावे, तर जनावरांना हिरवा चारा आणि कापूस बियाणे इत्यादी पूरक आहार द्यावा लागेल.
चवळी खाल्ल्याने गाय आणि म्हशीचे दूध वाढते
चवळीचे गवत खाल्ल्याने गाई-म्हशींचे दूध वाढते, असे पशुसंवर्धन विभागाचे म्हणणे आहे. चवळीच्या गवतामध्ये औषधी गुणधर्म असतात ज्यामुळे दुधाचे प्रमाण वाढते. चवळी गवताचे वैशिष्ट्य म्हणजे हे गवत
इतर गवतांपेक्षा अधिक पचणारे असते. त्यामध्ये भरपूर प्रथिने आणि फायबर असते, जे दुधाळ जनावरांसाठी आवश्यक असते.
दुभत्या जनावरांची काळजी घेणे आवश्यक आहे
दुभती जनावरे, गाई, म्हशी यांच्या राहण्यासाठीची जागा स्वच्छ असावी व प्रकाश व हवेची योग्य व्यवस्था असावी. जनावरांना पावसाळ्यात आरामात बसता यावे म्हणून काँक्रीटची जागाही असावी, जनावरांना हिरवा चारा खायला हवा. त्यामुळे दुधाचे प्रमाण वाढते, याशिवाय जनावराला रोगराई लवकर पडू नये म्हणून वेळोवेळी लसीकरण करावे.
Source:- krushikranti
