पूर्वी शेतकरी केवळ त्यांच्या उपजीविकेसाठी शेतीपुरते मर्यादित होते, परंतु आता अन्न पुरवठादारांचे उत्पन्न दुप्पट करण्यासाठी त्यांना कृषी व्यवसायाशी जोडले जात आहे. कृषी व्यवसायामुळे शेतकऱ्यांना त्यांच्या पिकांना चांगला भाव मिळण्यास मदत होत आहे. शेती व्यवसायाचा विस्तार होत असल्याने खेड्यापाड्यातही रोजगाराच्या संधी उपलब्ध होत आहेत. यामुळे शेतकऱ्यांची आर्थिक क्षमता सुधारली आहे. यासोबतच ग्रामीण भागातील लोकांच्या जीवनमानातही सुधारणा दिसून येत आहे.
देशातील विविध भागात शेतकरी आता शेतीसोबतच कृषी व्यवसाय मॉडेल स्वीकारत आहेत. या शेतकऱ्यांमध्ये बिहारच्या अभिषेक आनंदचा समावेश आहे, ज्यांनी आपल्या गावातील इतर शेतकऱ्यांसोबत केळीची शास्त्रोक्त पद्धतीने लागवड केली. चांगल्या उत्पन्नासाठी त्यांनी शेतातच एक प्रोसेसिंग युनिट उभारले आणि आज केळीच्या चिप्सच्या शेती व्यवसायातून त्यांना चांगले उत्पन्न मिळत आहे. त्यांनी त्यांच्या उत्पादनांचे चांगले ब्रँडिंग देखील केले आहे, ज्यामुळे मार्केटिंगमध्ये खूप मदत होत आहे. आज अभिषेक आनंद यांच्या शेतात पिकवलेल्या केळीपासून बनवलेल्या चिप्स भारतभर प्रसिद्ध होत आहेत.
अभिषेक आनंद यांनी काही काळापूर्वी टिश्यू कल्चर तंत्राने केळीच्या G-9 जातीची बागायती सुरू केली. चांगल्या संधींच्या शोधात, केळीच्या चिप्स बनवण्यासाठी प्रोसेसिंग युनिट देखील स्थापन करा. आपल्या प्रयत्नांबद्दल अभिषेक आनंद सांगतात की, केळीच्या चांगल्या उत्पादनाच्या तंत्राची माहिती घेण्यासाठी त्यांनी त्यांच्या जिल्ह्यातील सीतामणी येथील उद्यान विभागाच्या कार्यालयाशी संपर्क साधला. याठिकाणी अभिषेक आनंद यांनी सरकारच्या सर्व योजनांची माहिती घेतली. कृपया सांगा की अभिषेक आनंद हे स्वतः कृषी पदवीधर आहेत, त्यामुळे केळी बागेत सामील होण्यात फारशी अडचण आली नाही.
ग्रॅज्युएशन पूर्ण केल्यानंतर, अभिषेक आनंद त्याच्या सीतामणी गावात मेजरगंजला गेला. अभिषेककडे पुरेसा वेळ होता, पण शेतीच्या ज्ञानाचा योग्य वापर कुठे करायचा हे समजत नव्हते. हा कोरोना महामारीचा काळ होता. फक्त कृषी क्षेत्रच सर्वाधिक सक्रिय होते, म्हणून मी केळी बागायती करण्याचा निर्णय घेतला. कृषी विभागाचे कार्यालय मदतीसाठी पोहोचले असता आधुनिक केळी लागवडीच्या तंत्राची माहिती मिळाली.
प्रधानमंत्री कृषी सिंचन योजनेसाठी अर्ज केल्यावर ठिबक सिंचनासाठी ९० टक्के अनुदान मिळाले. त्याचवेळी, मुख्यमंत्री फलोत्पादन अभियानांतर्गत अर्ज केल्यावर, केळी बागायतीसाठी G-9 हप्त्यातील केळी वनस्पती साहित्य देखील उपलब्ध होते. यासोबतच विहार सरकारच्या कृषी संचालनालयाकडून कापणी आणि व्यवस्थापनासाठी ९० टक्के अनुदानावर प्लास्टिक कॅरेटचा लाभही मिळाला.
युवा शेतकरी अभिषेक आनंद यांच्या प्रयत्नांचे फलित असे की, बिहारमधील सीतामढी व्यतिरिक्त आता नेपाळ आणि ढाकापर्यंत जी-9 जातीच्या केळीची मागणी वाढली आहे. आज अभिषेक आनंद केळी बागकाम तसेच त्यावर प्रक्रिया करत आहेत. अभिषेक आनंदला केळी चिप्सच्या प्रोसेसिंग युनिटसाठी बिहार सरकारकडून 25% अनुदानासह 11 लाख रुपयांचे कर्ज मिळाले.
अभिषेक आनंद सांगतात की आज स्थानिक पातळीवर 8-10 शेतकरी त्यांच्याशी जोडले गेले आहेत, ज्यामध्ये 5 तरुण शेतकरी आहेत. हे सर्वजण मिळून सात एकर जमिनीवर शास्त्रीय पद्धतीने केळीची लागवड करून चांगले उत्पन्न घेत आहेत.
source :-krishijagran
