Kharif season : खरीप हंगाम २०२५ लवकरच सुरू होणार असून, या हंगामात यशस्वी शेतीसाठी शेतकऱ्यांनी काही महत्त्वाच्या बाबींची पूर्वतयारी करणे आवश्यक आहे. भारतीय हवामान विभागाच्या अंदाजानुसार, यंदा देशभरात समाधानकारक पावसाची शक्यता आहे, ज्यामुळे भात, मका, डाळी, कापूस यांसारख्या पिकांचे उत्पादन वाढू शकते. मात्र, हवामानातील अनिश्चितता लक्षात घेता, योग्य नियोजन आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून शेतकऱ्यांनी पुढील उपाययोजना कराव्यात.
माती परीक्षण आणि जमीन तयारी
पेरणीपूर्वी माती परीक्षण करून जमिनीतील अन्नद्रव्यांची माहिती मिळवावी. यामुळे योग्य खत व्यवस्थापन करता येते. जमिनीची नांगरणी, कुळवणी, सपाटीकरण आणि सरी-वरंबा तयार करणे या कामांची वेळेत अंमलबजावणी करावी. बांधावरची झुडपे, गवत आणि कचरा काढून टाकल्यास कीड आणि रोगांचा प्रादुर्भाव कमी होतो.
योग्य बियाण्यांची निवड आणि बीजप्रक्रिया
पिकाच्या प्रकारानुसार, रोगप्रतिकारक आणि उच्च उत्पादनक्षम वाणांची निवड करावी. बियाणे पेरणीपूर्वी बीजप्रक्रिया केल्यास उगमशक्ती वाढते आणि रोगप्रतिकारकता सुधारते.
खत आणि कीटकनाशकांची तयारी
रासायनिक आणि जैविक खतांची उपलब्धता सुनिश्चित करावी. जैविक खते, जसे की जीवाणू खते, मातीतील अन्नद्रव्यांची उपलब्धता वाढवतात. कीटकनाशकांची आणि रोगनाशकांची साठवणूक करून ठेवावी, जेणेकरून कीड आणि रोगांच्या प्रादुर्भावाच्या वेळी तत्काळ उपाययोजना करता येतील.
पाणी व्यवस्थापन आणि सिंचनाची तयारी
पावसाच्या आधीच पाण्याच्या स्रोतांची तपासणी करून त्यांची दुरुस्ती करावी. पाणी साठवण्यासाठी शेततळे, बांधबंदिस्ती आणि जलसंधारणाच्या उपाययोजना कराव्यात.
कृषी यंत्रसामग्रीची तपासणी
पेरणीसाठी आवश्यक यंत्रसामग्री, जसे की नांगर, कुळव, पेरणी यंत्र, स्प्रे पंप इत्यादींची तपासणी करून त्यांची दुरुस्ती करावी. यामुळे पेरणीच्या वेळी अडचणी येणार नाहीत.
सरकारी योजनांचा लाभ
राज्य सरकार आणि कृषी विभाग विविध योजनांच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना बियाणे, खते आणि इतर कृषी निविष्ठा पुरवतात. या योजनांचा लाभ घेण्यासाठी स्थानिक कृषी कार्यालयाशी संपर्क साधावा.
वरील सर्व बाबींची योग्य तयारी केल्यास, शेतकरी खरीप हंगामात चांगले उत्पादन घेऊ शकतात आणि नफा सुनिश्चित करू शकतात. यशस्वी शेतीसाठी नियोजन, आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर आणि सरकारी योजनांचा लाभ घेणे महत्त्वाचे आहे.
