maharashtra dam water storage : उजनी शंभरीकडे; जायकवाडी पंचाहत्तरीत; राज्याचा धरणसाठा असा आहे*

आज दि. १५ जुलै २०२५ रोजीच्या जलसंपदा विभागाच्या अहवालानुसार, महाराष्ट्रातील सर्व धरणांमधील एकूण साठवणुकीपेक्षा उपलब्ध पाणीसाठा ६०.२७ टक्के इतका झाला आहे. उपयुक्त पाणीसाठा मात्र ५० टक्क्याच्या वर म्हणजेच ५१.५ टक्क्याच्या आसपास आहे. मागील वर्षी याच दिवशी साठा ३०.६५ टक्क्यांवर होता. त्यामुळे राज्यात एकूण पातळी समाधानकारक आहे, पण विभागीय असमतोल अजूनही कायम आहे.

मोठ्या धरणांमध्ये सध्या ६५.४७ टक्के उपयुक्त पाणीसाठा असून तो मागच्या वर्षी फक्त ३०.२१ टक्के होता. मध्यम प्रकल्पात साठा ५४.९८ टक्के असून गतवर्षीपेक्षा जवळपास १८ टक्के जास्त आहे. लघुप्रकल्पांत मात्र साठा तुलनेने कमी असून सध्या ३९.६७ टक्क्यांवर आहे, जो गेल्यावर्षी २७ टक्क्यांच्या आसपास होता.

विभागनिहाय पाहता, सर्वाधिक समाधानकारक स्थिती कोकण विभागात असून येथे ८१.६६ टक्के पाणीसाठा आहे. यानंतर पुणे विभाग ७३.३९ टक्के, नाशिक ६६.११ टक्के, छत्रपती संभाजीनगर ५७.१६ टक्के, अमरावती ४६.१४ टक्के आणि सर्वात कमी साठा नागपूर विभागात असून तो ४८.२४ टक्के इतका आहे. यातील कोकण, पुणे व नाशिक विभागांमध्ये गतवर्षीच्या तुलनेत साठ्यात मोठी वाढ झाली आहे, पण मराठवाडा म्हणजेच छत्रपती संभाजीनगर विभागात काही भागांमध्ये अद्यापही पाणीसाठा कमी आहे.

महत्त्वाच्या धरणांपैकी कोयना धरणात ७०.२७ टक्के, वारणा धरणात ७७.५७ टक्के, भंडारदरा ६८.५ टक्के, निळवंडे ८५.२७ टक्के, गंगापूर ५८.७८ टक्के, गिरणा ५२.११ टक्के आणि दारणा धरणात ६८.०८ टक्के पाणीसाठा आहे. पुणे विभागातील पवना, पानशेत, खडकवासला, नीरा देवघर, भाटघर, वरसगाव यासारख्या धरणांत साठा ६० ते ८५ टक्क्यांपर्यंत आहे.

पैठण (जायकवाडी) धरणात ७६.३८ टक्के साठा असून तो मागील वर्षी अवघा ४ टक्क्यांच्या आसपास होता. मात्र मराठवाड्यातील माजलगाव धरणात केवळ ९.९२ टक्केच साठा असून तो गतवर्षी शून्यावर होता. उजनी धरणात तब्बल ९३.४४ टक्के पाणी असून ते गेल्यावर्षी जवळपास कोरडेच होते. गोसीखुर्द धरणात ५९.५ टक्के साठा आहे, जो मागील वर्षाच्या तुलनेत बऱ्यापैकी आहे. काटेपूर्णा धरणात २६.५ टक्के, विष्णुपुरी ५५.४ टक्के, माजलगाव ९.९ टक्के, गंगापूर ५८.७ टक्के, भंडारदरा ६८.५ टक्के, निळवंडे ८५ टक्के तर गिरणा ५२ टक्क्यांवर आहे.

एकंदरीत पाहता, धरणसाठ्याच्या बाबतीत राज्याने मागच्या वर्षीपेक्षा निश्चितच चांगली प्रगती केली आहे. मात्र विभागीय असमतोल आणि काही विशिष्ट धरणांतील अपुरा साठा पाहता, पुढील काही आठवडे पावसावरच भरवसा ठेवावा लागणार आहे. आगामी आठवड्यात समाधानकारक पावसाची नोंद झाल्यास धरणसाठ्यात आणखी भर पडू शकते.