पंतप्रधान जन धन योजनेला आज 10 वर्षे पूर्ण झाली आहेत. या 10 वर्षांत या योजनेअंतर्गत गरजू लोकांना बँकिंग सेवेशी जोडण्यात यश आले आहे. या योजनेंतर्गत बँक खात्यांची संख्या मार्च 2015 मधील 14.72 कोटींवरून 16 ऑगस्ट 2024 पर्यंत 53.13 कोटींवर जवळपास चार पटीने वाढली आहे. विशेष म्हणजे यातील ६६ टक्के खाती ग्रामीण भागात आणि शहरांमध्ये राहणाऱ्या लोकांची आहेत. केंद्रीय अर्थमंत्र्यांनी सांगितले की, आर्थिक वर्ष 2025 पर्यंत 3 कोटी नवीन खाती उघडली जातील.
वित्त मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, 28 ऑगस्ट 2014 रोजी गरीब वर्गाला तसेच प्रत्येक भागातील लोकांना बँकिंग सेवेशी जोडण्यासाठी पंतप्रधान जन धन योजना सुरू करण्यात आली होती. आज 28 ऑगस्ट 2024 रोजी या योजनेला 10 वर्षे पूर्ण झाली आहेत. अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांनी मंगळवारी सांगितले की, चालू आर्थिक वर्षात जन धन योजनेअंतर्गत सुमारे 3 कोटी नवीन खाती उघडली जाण्याची शक्यता आहे.
वित्त मंत्रालयाच्या आकडेवारीनुसार, पीएम जन धन योजनेंतर्गत बँक खात्यांची संख्या मार्च 2015 मधील 14.72 कोटींवरून 16 ऑगस्ट 2024 पर्यंत 53.13 कोटींवर जवळपास चार पटीने वाढली आहे. जन धन योजनेंतर्गत एकूण ठेवी मार्च 2015 पर्यंत 15,670 कोटी रुपयांवरून ऑगस्ट 2024 पर्यंत 2.31 लाख कोटी रुपयांपेक्षा जास्त झाल्या आहेत. 80 टक्के खाती सक्रिय असल्याचे सांगण्यात आले.
67 टक्के जनधन खाती ग्रामस्थांची आहेत
67 टक्के खाती ग्रामीण किंवा शहरी भागात उघडण्यात आली आहेत आणि 55 टक्के खाती महिलांची आहेत, हे जाणून आनंद होत असल्याचे केंद्रीय अर्थमंत्र्यांनी सांगितले. एकूण ५३.१३ कोटी जनधन खात्यांपैकी २९.५६ कोटी म्हणजे ५५.६ टक्के महिला खातेदार आहेत. चालू आर्थिक वर्षात ३ कोटींहून अधिक पीएम जनधन खाती उघडण्याचे आमचे लक्ष्य असल्याचे अर्थमंत्र्यांनी सांगितले. 14 ऑगस्ट 2024 पर्यंत, देशात 173 कोटींहून अधिक ऑपरेटिव्ह CASA खाती होती, ज्यात 53 कोटींहून अधिक ऑपरेटिव्ह PMJDY खाती आहेत.
सर्व गावांना बँकिंग सेवा देण्याचे लक्ष्य
मंत्रालयाने सांगितले की, आज सर्व खेड्यांपैकी ९९.९५ टक्के लोकांना बँकिंग टच पॉइंट्स (बँक शाखा, एटीएम, बँकिंग करस्पॉन्डंट्स (बीसी) आणि भारतीय पोस्ट पेमेंट बँक्स) द्वारे बँकिंग सुविधा उपलब्ध आहेत देशातील बहुतांश प्रौढांची बँक खाती असून ज्यांची खाती नाहीत अशा प्रौढ तरुणांचाही या योजनेत समावेश केला जाईल, असे मानले जात आहे.
जन धन योजनेचे फायदे
जन धन योजना खाते उघडण्यासाठी कोणतेही शुल्क आकारले जात नाही. कोणतेही खाते देखभाल शुल्क नाही आणि किमान शिल्लक शुल्क नाही. याशिवाय 2 लाख रुपयांपर्यंतचा अपघात विमा संरक्षण देखील उपलब्ध आहे. एवढेच नाही तर मोफत RuPay डेबिट कार्ड आणि 10,000 रुपयांपर्यंतची ओव्हरड्राफ्ट सुविधाही उपलब्ध आहे. याशिवाय ई-केवायसी आणि व्हिडिओ केवायसी सारख्या नवीन उपायांनी खाते उघडण्याची प्रक्रिया पेपरलेस केली आहे, ज्यामुळे बँक खाते उघडण्यासाठी शाखेत किंवा बँकिंग प्रतिनिधीला भेट देण्याची गरज नाहीशी झाली आहे.
