Rice cultivation : चालू २०२५-२६ खरीप हंगामात देशात भात लागवडीचे क्षेत्र मोठ्या प्रमाणावर वाढले आहे. केंद्रीय कृषी मंत्रालयाच्या २५ जुलै २०२५ रोजीपर्यंतच्या आकडेवारीनुसार, देशभरात २४५.१३ लाख हेक्टर क्षेत्रावर भात लागवड झाली असून, गेल्यावर्षी याच कालावधीत हे क्षेत्र २१६.१६ लाख हेक्टर होते. यामध्ये तब्बल १३.३ टक्क्यांची वाढ झाली आहे. याचे प्रमुख कारण म्हणजे यंदा मान्सून वेळेवर दाखल झाला असून बहुतांश भागात सरासरीपेक्षा अधिक पाऊस झालेला आहे.
महाराष्ट्रासारख्या राज्यात जुलैअखेरपर्यंत भात लागवडीस चांगला वेग मिळाला असून, कोकण, विदर्भ आणि गोंदिया-गडचिरोली भागात भरपूर पावसामुळे शेतकरी आनंदात आहेत. मध्य महाराष्ट्रातही भात लागवड वाढत आहे. काही भागांमध्ये पेरणीत थोडा उशीर झाला असला, तरी पावसाचा जोर कायम राहिल्यास उशिरा लागवडही शक्य आहे.
दुसरीकडे, भारत सरकारकडे सध्या विक्रमी तांदूळ साठा उपलब्ध आहे. १ जुलै २०२५ पर्यंत केंद्र सरकारच्या गोदामांमध्ये सडलेला तांदूळ आणि न सडलेला भात मिळून एकूण ५५.६६ दशलक्ष टन साठा आहे. हा साठा गेल्यावर्षीच्या तुलनेत १५ टक्के अधिक आहे आणि सरकारी लक्ष्य असलेल्या केवळ १३.५ दशलक्ष टन साठ्याच्या अनेकपटीने जास्त आहे. यामुळे देशांतर्गत गरज भागवूनही निर्यातीला चालना देणे शक्य होणार आहे.
तांदळाच्या या भरघोस साठ्यामुळे बाजारात घबराट निर्माण होण्याची शक्यता कमी आहे. आंतरराष्ट्रीय बाजारात भारताची निर्यात स्थिर असून, अन्नधान्य टंचाईच्या पार्श्वभूमीवर काही देशांकडून भारतीय तांदळाची मागणी वाढू शकते. सरकारही गरज पडल्यास तांदळाची निर्यात धोरण पुनरावलोकन करू शकते.
शेतकऱ्यांनी सध्या लागवड केलेल्या भात पिकावर वेळोवेळी हवामान आधारित देखरेख करावी. अतिवृष्टीच्या भागात पाण्याचा निचरा करणे आणि कीड-रोगांवर नियंत्रण ठेवणे गरजेचे आहे. यंदाची पावसाची साथ आणि सरकारी साठ्यांची स्थिती पाहता, तांदळाचे उत्पादन आणि बाजारभाव यावर सकारात्मक परिणाम होण्याची शक्यता आहे.
एकूणच, भात लागवडीतील वाढ, सरकारकडे उपलब्ध भरपूर साठा आणि अनुकूल हवामान यामुळे शेतकऱ्यांना यंदाच्या खरीपात चांगला नफा मिळण्याची आशा आहे.
