वेगवेगळ्या पिकांवरील नवनवीन वेगवेगळ्या किडी बदल ओळख परिचय करून घेणार आहोत. या बद्दल परिचय सोबतच उपाययोजना बदल सुद्धा बोलु तर आज आपणास जगातील सर्वात घातक किडी मध्ये पहिल्या ५ मध्ये येणारी व भरपूर दिवसांपासून विदर्भातील वेगवेगळ्या ठिकाणी त्यांची माहिती घेऊ, आज आपणास जगातील GIANT AFRICAN SNAIL (GAS) मराठी मध्ये नाव- जायंट आफ्रिकन स्नेल शंखी गोगलगाय (GAS) जायंट आफ्रिकन गोगलगाय (Lissachatina fulica) हा मूळचा पूर्व आफ्रिकेचा आहे. आणि नंतर हा 1980 मध्ये कॅरिबियनवर देशा कडे गेला . आणि नंतर च्या काळात माॅरेशियस या देशांकडुन आपल्या प्रिय भारत देशात आला आफ्रिकेने स्नेल जाॅयट बदल माहिती घेतांना या किडी वर सवऺ साधारण किटकनाशक उपयोगी पडत नाही त्यामुळे या किडी वर म्हणून शेतकरी त्रासदायक जास्त होतो.

साधारणपणे पाचपेक्षा कमी व्हॉर्ल्स ( पाय ) म्हणतात आणि रंग काळा असतो. ऑक्टोबर २००० च्या मध्ये त्रिनिदादच्या डिएगो मार्टिनमध्ये पहिल्यांदा याचा शोध लागला. तेव्हापासून तो अरिन्गुएज, गोल्डन ग्रोव्ह, चेस व्हिलेज आणि सॅनच्या ‘बॅक यासह त्रिनिदादच्या इतर भागात पसरला आहे. नंतर च्या काळात केरळ व कर्नाटक भागांतून आपल्या महाराष्ट्रात आला . मेगालोब्युलिमस एसपी. एक फिकट पांढरे कवच आहे आणि ते GAS त्याचे छोटे नाव असून संपूर्ण इतके मोठे होऊ शकते. स्थानिक गोगलगाय निरुपद्रवी आहेत. स्थानिक गोगलगाय मारू नका. फर्नांडो. ब्लॅक एक्स ही एक जमीन गोगलगाय आहे जी 20 सेमी (7.9 इंच) लांबीपर्यंत वाढू शकते. हे जगातील 100 सर्वात विनाशकारी कीटकांच्या यादीत आहे. एखाद्या देशात त्याची उपस्थिती इतर राष्ट्रांबरोबरच्या व्यापारावर परिणाम करू शकते.

राक्षस आफ्रिकन गोगलगायीचे वर्णन जीएएसचे कवच लालसर तपकिरी आहे पिवळे पट्टे शेलच्या टोकदार भागापासून लांबीच्या दिशेने एकाच दिशेने चालत आहेत. शेलमध्ये पाच किंवा अधिक व्हॉर्ल्स असतात. क्रीम ते पिवळे पट्टे जायंट आफ्रिकन स्नेल 🐌 (GAS) GAS शंखी गोगलगाय चे लहान टप्पे प्रौढांसारखे दिसतात; ते फक्त लहान आहेत . जायंट आफ्रिकन स्नेल (जीएएस) व्यवस्थापित करणे जायंट आफ्रिकन स्नेल अनेक पद्धती किंवा दृष्टिकोन वापरून नवीन भागात पसरण्यापासून व्यवस्थापित आणि रोखता येऊ शकते. या पद्धती सांस्कृतिक किंवा रासायनिक असू शकतात. प्रत्येक पध्दती घरगुती किंवा बागेत आणि त्यांच्या शेतांमधील आणि आजूबाजूच्या घरगुती लोकांद्वारे स्वीकारली जाऊ शकते.

सांस्कृतिक पद्धत: जायंट आफ्रिकन स्नेल (GAS) 1 (वाढीचे वेगवेगळे टप्पे) गोगलगायी गोळा करा आणि प्लास्टिकच्या कॉन्टामध्ये ठेवा. फिट कव्हरसह. हे गोगलगाय हर्मॅफ्रोडाइट्स आहेत (नर आणि मादी दोन्ही पुनरुत्पादक अवयव आहेत) परंतु सुपीक अंडी तयार करण्यासाठी इतर गोगलगायींशी संभोग करणे आवश्यक आहे. ते 5 महिन्यांत लैंगिक परिपक्वता गाठतात आणि प्रत्येक गोगलगाई त्याच्या आयुष्यात 1200 पर्यंत अंडी तयार करू शकते. जर गोगलगायीला मृत्यूच्या धमकीचा सामना करावा लागला तर त्याचे उत्तर अंडी सोडणे असेल. विरघळून एक उपाय बनवा: मीठ/ब्लीचीग मध्ये सोल्युशनमध्ये गोगलगायी घाला. GAS शंखी गोगलगाय 🐌 पानांवर आणि खाली, नाल्यांच्या बाजूने, भिंतींवर, झुडुपाच्या सीमेवर, कचऱ्याखाली, कंटेनर झाकून आणि 24 तास सोडा. घाण, वाहने आणि गडद ओलसर भागात. गोगलगाई या काळात गोगलगाय बुडतील आणि मरतील एक वैशिष्ट्यपूर्ण जाड चिखल पायवाट आणि मीठ/ब्लीच सोल्यूशनमधील मृत गोगलगाय कामी येतो.

जायंट आफ्रिकन गोगलगाय एक सफाई कामगार आहे आणि गोगलगायी जाळण्यासाठी मेटल बॅरलवर फीड 3 मीटर (10 फूट.) किंवा संरचनेत्याच्या नैसर्गिक अधिवासात सडलेली वनस्पती पण ती वनस्पतींना पोसते. बॅरेलवर जायंट आफ्रिकन स्नाईल फीड्स गोगलगाय बाहेर पडू नये म्हणून मेटल ग्रिलने झाकलेले असावेत. भाजीपाला, फळझाडे, शेतातील पिके, जंगलाची झाडे आणि शोभेच्या वस्तूंसह 500 पेक्षा जास्त वनस्पती प्रजाती. त्यात पपई आणि केळीला प्राधान्य आहे. मृत गोगलगायी का गोळा करून जाळावी? शंखी गोगलगाय 🐌 चा प्रसार कसा होतो? जिवंत गोगलगायी आणि अंडी अनेक प्रकारे पसरू शकतात: मृत गोगलगाय मातीमध्ये व्यवहार्य अंडी सोडतात. अंडी उबवतात आणि गोगलगायींची लोकसंख्या चालू राहते. गोगलगायीसह मातीची हालचाल मृत गोगलगायी एक वाईट वास देतात. वाहनांवर फेरीवाले म्हणून/लागवड साहित्यावर/मृत गोगलगाई पक्षी, उंदीर आणि इतर प्राण्यांना या भागात आकर्षित करतात.मृत गोगलगायी का गोळा करून जाळावी?

शंखी गोगलगाय 🐌 चा प्रसार कसा होतो?

जिवंत गोगलगायी आणि अंडी अनेक प्रकारे पसरू शकतात: मृत गोगलगाय मातीमध्ये व्यवहार्य अंडी सोडतात. अंडी उबवतात आणि गोगलगायींची लोकसंख्या चालू राहते. गोगलगायीसह मातीची हालचाल वाहनांवर फेरी मारणाऱ्यांप्रमाणे मृत गोगलगायी दुर्गंधी दूर करतात. लागवडीच्या साहित्यावर/मृत गोगलगाय या भागात पक्षी, उंदीर आणि इतर प्राणी आकर्षित करतात. कचरा मध्ये पाणी अभ्यासक्रमांद्वारे. यामुळे त्यांना आहार देणे बंद होते तुम्हाला माहिती आहे का? वनस्पती साहित्य आणि ते 2-3 दिवसात मरतील. मृत गोगलगायी गोळा करा आणि मेटल बॅरेलमध्ये बर्न करा जायंट आफ्रिकन गोगलगाई उंदीर फुफ्फुसांचा एक वेक्टर आहे ज्यामुळे इओसिनोफिलिक मेनिंजायटीस रोग होऊ शकतो. आपल्या उघड्या हातांनी गोगलगाय हाताळू नका. स्प्रे सक्रिय घटक थिओडीकार्बसह कीटकनाशकाचा वापर करून द्रावण तयार करा. उत्पादकांच्या शिफारशींचे अनुसरण करा. गोगलगाय हाताळताना प्लास्टिकचे हातमोजे किंवा कोणत्याही वॉटरप्रूफ सामग्री जसे की प्लास्टिक पिशव्या वापरा. स्प्रे बाटली किंवा नॅपसॅक स्प्रेअर वापरून हे थायओडीकार्ब सोल्यूशन शेतात आणि आसपासच्या भागात, झाडी असलेल्या भागात लागू करा. हे रासायनिक फवारणी प्रौढ, अल्पवयीन आणि अंडी मारते. जीएएस व्यवस्थापित करण्यासाठी रासायनिक पद्धती या पद्धतीमध्ये सापळे किंवा अडथळे वापरणे समाविष्ट आहे मृत गोगलगायी गोळा करा आणि शेतात आणि आसपास मेटल बॅरल (आमिष किंवा स्प्रे) मध्ये जाळा. . सापळा पद्धत झेंडु चे झाड सापळा पद्धतीचा वापर करु शकतो.नेहमी संरक्षक गियरचा वापर करा एक गॅलन पाणी आणि एक हँडलिंग रसायन वापरून उपाय तयार करा !!

रासायनिक उपाययोजना: 

थिओडीकार्ब या सक्रिय घटकासह कीटकनाशक. उत्पादकांच्या शिफारशींचे अनुसरण करा. हिरव्या मऊ वनस्पती सामग्री (जसे की कोबी, पाकचोई, पपईची पाने) एका कंटेनरमध्ये ठेवा. थायोडीकार्ब सोल्यूशन पानांवर घाला आणि 1 तास भिजवा, भिजलेली पाने कंटेनरमधून काढून टाका आणि शेतात आणि शेजारच्या ढीगांमध्ये ठेवा. गोगलगाय पानांवर खातात आणि मरतात, 3 मीटर (10 फूट.) संरचना अडथळा पद्धत (आमिष किंवा स्प्रे) आमिष शेताभोवती सक्रिय घटक मेथाल्डिहाइडसह गोगलगाईचे आमिष प्रसारित करा किंवा शेतात आणि शेजारच्या ढीगांमध्ये आमिष ठेवा. आफ्रिका खंड सोबतच आपल्या आशिया खंडातील १५ देशा मध्ये ही किड पसरली असून आपल्या विदर्भात अमरावती जिल्ह्यातील चांदुर बाजार अचलपूर मोशि परतवाडा तसेच गोंदिया भंडारा व यवतमाळ जिल्हा मध्ये यांची सुरुवात झाली आहे या पोस्ट च्या माध्यमातून जनजागृती होणे आवश्यक आहे. सोबतच चांदुर बाजार तालुक्यातील बेलमंडळी गावातील एक शेतकरी पुत्र रसायनशास्त्र मध्ये डाॅक्टरेट करणारे प्रतिक देशमुख यांनी या शंखी गोगलगाय वर औषध सुद्धा बनवले .त्यांनी बेले मंडळी गावासोबतच आसपास च्या तीन गावांमध्ये या शंखी गोगलगाय मोठ्या प्रमाणात निर्मुलन केले. याबद्दल आपल्या कडे माहिती असेल या पोस्ट च्या माध्यमातून टाकू शकतात.
या किडी बदल जनजागृती करणे आवश्यक व गरजेचे आहे .

   लेखक: 

कार्तिक मिनाक्षी विलासराव देशमुख . 

(लेखक हे ग्रामसेवक असून दगडधानोरा पंचायत समिती नेर येथे कार्यरत आहेत .)