Grape vines : सध्या्य उष्ण हवामान आणि अचानक वाढवलेले पाणी यामुळे अनेक नाशिक जिल्ह्यासह द्राक्ष पट्ट्यातील द्राक्ष बागांमध्ये द्राक्षाच्या वेली सुकण्याच्या समस्येने शिरकाव केला आहे. द्राक्ष उत्पादक शेतकऱ्यांसाठी ही समस्या आर्थिक नुकसान करणारी ठरत असून, वेळेत उपाय न केल्यास संपूर्ण वेल सुकण्याचा धोका निर्माण झाला आहे.
इगतपुरी येथील कृषी संशोधन केंद्राच्या हवामान आधारित सल्ल्यानुसार, वाढत्या तापमानात जर बागेत अचानक पाण्याचा पुरवठा वाढवण्यात आला तर वेलींच्या पाणी व अन्नद्रव्य शोषणातील संतुलन बिघडते. परिणामी, वेली सुकण्यास सुरुवात होते. विशेष म्हणजे, ही समस्या संपूर्ण पट्ट्यात एकाच वेळी न दिसता, वेगवेगळ्या ठिकाणी एखादी-दोन वेली सुकलेल्या अवस्थेत आढळतात. जमीनसुद्धा बागेमध्ये एकसारखी नसल्याने या प्रकाराचे प्रमाण अधिक वाढते.
ही लक्षणे दिसताच वेलींच्या मुळांची तपासणी केली असता फ्युजेरियम या बुरशीजन्य रोगाचा प्रादुर्भाव दिसून येतो. त्यामुळे बागेत पाण्याचे व्यवस्थापन अत्यंत काटेकोरपणे करणे गरजेचे आहे. अशा परिस्थितीत, नवीन रुजणाऱ्या वेली पाण्याने झाकून घेण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे. पानांमधील रस साखळीत ठेण्यासाठी अधूनमधून थोडेसे पाणी देत राहणे उपयुक्त ठरते. यामुळे मुळांच्या भागात आवश्यक आद्रता टिकून राहते.
बागेतील झाडांच्या वाढीच्या अवस्थेनुसार, तीन ते चार पानांच्या अवस्थेतच झाडास पुरेसे अन्नद्रव्य आणि पाणी मिळेल याची दक्षता घेणे आवश्यक आहे. ज्या बागांमध्ये वाढ जोरात झाली आहे, तिथे सपकैन करणे उपयुक्त ठरेल. जर कोवळ्या वेलींमध्ये ही समस्या दिसून येत असेल, तर कोवळ्या रुजवलेल्या वेलींना हलक्या हाताने खुडावे. त्यांना आधार देण्यासाठी सुतळी किंवा दोऱ्याच्या साहाय्याने बांधणी करावी.
बागेत काम करताना पावसाचा अंदाज व हवामानाचे स्थिती लक्षात घेऊन फक्त स्वच्छ हवामानाच्या दिवसांमध्येच आवश्यक उपाययोजना कराव्यात, असेही हवामान तज्ज्ञांनी सुचवले आहे. अशा प्रकारच्या हवामान स्थितीत द्राक्ष उत्पादकांनी सजग राहून बागेची पाहणी करणे व त्वरित उपाय करणे महत्त्वाचे ठरेल. वेळेवर केलेली कृती व वेलींवर लक्ष ठेवणे, हीच या समस्येवरची खरी प्रतिबंधक यंत्रणा ठरू शकते.
