कापूस शेतकऱ्यांसाठी नवीन संधी – भारतातील कापूस शेतकऱ्यांनी सतर्क राहण्याची गरज आहे. त्यांनी नवीन संधीसाठी तयार असले पाहिजे कारण जगातील सर्वात मोठ्या कापूस उत्पादकांमध्ये वाढलेल्या स्पर्धेमुळे कापसाच्या किमतीत घसरण झाली आहे, तर किंमतीबद्दल जागरूक खरेदीदारांना स्वस्त कपड्यांपासून बनवलेले कपडे हवे आहेत.या महिन्यात ICE कापसाच्या किमती ऑक्टोबर 2020 नंतरच्या सर्वात कमी पातळीवर आल्या आहेत आणि मे 2022 मधील त्यांच्या 10 वर्षांच्या शिखराच्या निम्म्याहूनही कमी आहेत.

ब्राझीलमध्ये उत्पादन वाढल्याने कापसाचे भाव कोसळले

दुसरे मोठे कारण म्हणजे ब्राझील जेथे कापसाच्या वाढत्या उत्पादनामुळे किमती घसरल्या आहेत. अलीकडेच ब्राझीलने अमेरिकेला मागे टाकून जगातील सर्वात मोठा कापूस निर्यातदार देश बनला आहे.यूएस कृषी विभागाच्या अंदाजानुसार, 2023-24 पीक हंगामात ब्राझील सुमारे 1.25 अब्ज कापूस गाठी निर्यात करेल, तर 11.8 दशलक्ष गाठी यूएसमधून येतील. जगातील तिसरा सर्वात मोठा निर्यातदार असलेल्या ऑस्ट्रेलियाने 58 लाख गाठींची निर्यात केली आहे.

भारतीय कापसाची मागणी वाढू लागली..

CAI च्या मते, 2022-23 मध्ये कापसाची निर्यात 22 लाख गाठी (एक गाठी 170 किलो वजनाची) होती. नुकत्याच प्रकाशित झालेल्या बातम्यांनुसार, सीएआयला अशी अपेक्षा आहे की आंतरराष्ट्रीय बाजारात किंमती सुमारे 8 ते 10 टक्क्यांनी घसरल्यामुळे भारतीय कापसाची मागणी वाढू लागली आहे. आपला कापूस प्रामुख्याने बांगलादेश, चीन आणि व्हिएतनाम सारख्या देशांमध्ये निर्यात केला जातो.CAI चा अंदाज आहे की 2023-24 साठी कापूस उत्पादन सुमारे 310 लाख गाठी असेल, तरी हे उत्पादन गेल्या हंगामातील 318.90 लाख गाठींपेक्षा कमी असेल.

ब्राझीलच्या शेतकऱ्यांना कापसाची लागवड करण्यास भाग पाडले..

2023-2024 हंगामासाठी 1.8 दशलक्ष हेक्टरपर्यंत पोहोचण्याचा अंदाज, मागील वर्षाच्या तुलनेत 13 टक्क्यांनी वाढून ब्राझीलने गेल्या दशकात आपले कापूस क्षेत्र सातत्याने वाढवले ​​आहे.ब्राझील अजूनही भारतातील कापूस उत्पादकांसमोर आव्हान उभे करू शकते कारण यूएस कृषी विभागाच्या अहवालानुसार, गेल्या दोन वर्षांपासून सातत्याने कमी होत असलेल्या मक्याच्या किमतींमुळे ब्राझीलच्या शेतकऱ्यांना कॉर्न पिकांऐवजी कापूस लागवड करण्यास भाग पाडले आहे . 

ब्राझीलमध्ये कापूस पिकवण्यासाठी सर्वात स्वस्त आहे. हा दक्षिण अमेरिकन देश प्रति हेक्टर सुमारे 2 टन लिंट (प्रक्रिया केलेला कापूस) उत्पादन करतो. कापसाच्या किमती घसरण्याचे आणखी एक कारण म्हणजे कोरोना विषाणूची साथ. तेव्हापासून कापसाची जागतिक मागणी घटली आहे.कारण आर्थिक मंदी आणि व्याजदरात झालेली तीव्र वाढ यामुळे ग्राहक हैराण झाले आहेत. यामुळे ग्राहकांनी गेल्या काही वर्षांत पॉलिस्टर आणि इतर मानवनिर्मित पेट्रोलियम-आधारित कापडांची निवड केली आहे, जे कापसाच्या तुलनेत स्वस्त आणि जलद उत्पादन करतात, परंतु पर्यावरणावर खूप जास्त परिणाम करतात.

कापसाच्या किमती घसरण्याचे आणखी एक प्रमुख कारण म्हणजे बाजारातील संगणक-चालित हेज फंड जे बाजाराचा कल वर किंवा खाली वळवून नफा कमविण्याचा प्रयत्न करतात, ज्यामुळे किंमती घसरतात आणि त्याचा फटका शेतकऱ्याला सहन करावा लागतो.

चीन आणि भारत हे जगातील सर्वात मोठे कापूस उत्पादक देश आहेत

चीन आणि भारत हे जगातील सर्वात मोठे कापूस उत्पादक देश आहेत, परंतु त्यांचे बरेचसे उत्पादन देशांतर्गत खरेदीदारांकडे जाते. गेल्या दोन दशकांत ब्राझीलच्या कापूस पिकात लक्षणीय वाढ झाली आहे, जे कृषी शक्ती म्हणून उदयास आल्याचे सूचित करते. एकीकडे अमेरिकेत कापसाचे फारसे उत्पादन अपेक्षित नाही, तर ब्राझील आणि ऑस्ट्रेलियातही चांगले पीक येण्याची अपेक्षा आहे.