नैॡत्य मोसमी वाऱ्यांच्या (मॉन्सून) हंगामामध्ये (जून ते सप्टेंबर) देशात यंदा सर्वसाधारण म्हणजेच १०६ टक्के पाऊस पडण्याचा सुधारीत अंदाज मंगळवारी (ता. २७) भारतीय हवामानशास्त्र विभागाने (आयएमडी) जाहीर केला. जून महिन्यामध्ये सर्वसाधारण पावसाची शक्यता आहे. तर महाराष्ट्रातही सरासरीपेक्षा जास्तीचा पावसाचा अंदाज वर्तविण्यात आला आहे. कृषी क्षेत्रात या नव्या अंदाजामुळे आनंदाचे वातावरण निर्माण झाले आहे.
चार टक्क्यांची कमी अधिक तफावत या अंदाजामध्ये गृहीत धरण्यात आली आहे. पावसाच्या पाण्यावर शेती अवलंबून असलेल्या भागात (मॉन्सून कोअर झोन) यंदा सरासरीपेक्षा जास्त पावसाची शक्यता आहे. हवामान शास्त्र विभागाचे महासंचालक मृत्युंजय महापात्रा यांनी नवी दिल्ली येथे आयोजित पत्रकार परिषदेत मॉन्सून पावसाचा सुधारित दीर्घकालीन अंदाज सोमवारी (ता. २७) जाहीर केला.
१५ एप्रिल रोजी हवामान विभागाने जाहीर केलेल्या पहिल्या दीर्घकालीन अंदाजामध्ये देशभरात १०६ टक्के पाऊस पडण्याची शक्यता वर्तविण्यात आली होती. १९७१ ते २०२० कालावधीमध्ये देशाची मॉन्सून पावसाची सरासरी ८७ सेंटिमीटर म्हणजेच ८६८.६ मिलिमीटर आहे. तर, सरासरीच्या ९६ ते १०४ टक्के पाऊस सर्वसाधारण मानला जातो.
मॉन्सूनमध्ये सरासरीपेक्षा सुधारीत अंदाजानुसार जास्त पाऊस पडण्याची शक्यता सर्वाधिक (३२ टक्के), तर अवघी २ टक्के दुष्काळाची शक्यता असल्याचे या वेळी स्पष्ट करण्यात आले. देशात यंदा मॉन्सून हंगामात पाऊस चांगला राहण्याची शक्यता आहे. पावसाचे प्रमुख विभागनिहाय वितरण लक्षात घेता ईशान्य भारतात यंदा कमी पावसाची शक्यता जास्त आहे. पूर्व भारताच्या काही भागात व पूर्वोत्तर राज्यांसह वायव्य भारताचा उत्तरेकडील भाग, सरासरी ते सरासरीपेक्षा कमी पावसाची शक्यता अधिक आहे.
हवामान विभागनिहाय पावसाचा अंदाज :
विभाग—अंदाज
वायव्य भारत—९२-१०८ टक्के
ईशान्य भारत—९४ टक्के
मध्य भारत—१०६ टक्के पेक्षा अधिक
दक्षिण भारत—१०६ टक्के पेक्षा अधिक
मॉन्सूनच्या मध्यावर ला-निना स्थिती शक्य
समुद्र पृष्ठभागाचे तापमान सर्वसाधारण स्थितीवर येत आहे. विषुववृत्तीय प्रशांत महासागरातील ‘एल-निनो’ स्थिती वेगाने निवळत आहे.जागतिक हवामान प्रारूपानुसार (मॉडेल) एल-निनो स्थिती मॉन्सून हंगामाच्या सुरुवातीला सामान्य होणार असून, जुलै महिन्याच्या अखेरीस ‘ला- निना’ स्थिती तयार होण्याचे संकेत आहेत.मॉन्सूनच्या पावसाला ला-निना स्थिती पोषक मानली जात आहे .
जून महिन्यात सर्वसाधारण पाऊस…
देशात यंदा जून महिन्यात सर्वसाधारण पावसाचा (९२-१०८ टक्के) अंदाज हवामान विभागाने वर्तविला असून . दक्षिण द्वीपकल्प,ईशान्य भारताच्या काही भागातव मध्य भारतासह वायव्य भागात सरासरीपेक्षा अधिक पावसाची शक्यता आहे. तर देशाच्या बहुतांशी भागामध्ये सरासरी पावसाचा अंदाज आहे. हवामानात जून महिन्यामध्ये मॉन्सूनच्या आगमनाचा कालावधी असल्याने वेगाने बदल होत असतात. यातच जून महिन्यात देशाच्या बहुतांशी भागात दक्षिण भारत वगळता कमाल तापमान सरासरीपेक्षा जास्त राहण्याची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे .
यंदा महाराष्ट्रात दमदार पावसाचे संकेत..
महाराष्ट्रात मॉन्सून हंगामात यंदा दमदार पावसाचे संकेत आहेत. मॉन्सून कोअर झोनमध्ये महाराष्ट्रासह सरासरीपेक्षा जास्त (१०६ टक्क्यांपेक्षा अधिक) पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. हवामान विभागाने प्रसिद्ध केलेल्या नकाशावरून हंगामात महाराष्ट्रात पावसाचे वितरण सर्वदूर चांगले राहणार असल्याचे स्पष्ट होत आहे. यातच मराठवाडा आणि लगतच्या भागात पावसाचे प्रमाण जास्त राहण्याची शक्यता आहे. जून महिन्यातही उत्तर कोकण आणि मध्य महाराष्ट्राचा उत्तर भाग वगळता राज्याच्या बहुतांश भागात सरासरीपेक्षा जास्त पावसाची शक्यता वर्तविण्यात आली आहे.
