Soyabin bajarbhav : सोयाबीन काढणीला सध्या राज्यभरात वेग आला आहे. शेतकरी दिवस-रात्र मेहनत घेत जलदगतीने काढणी आणि मळणी करत आहेत. मात्र, या मेहनतीच्या हंगामात शासनाच्या हमीभाव खरेदी केंद्रांचा पत्ता अद्याप लागलेला नाही. त्यामुळे शेतकऱ्यांमध्ये प्रचंड नाराजी आणि असंतोषाचे वातावरण निर्माण झाले आहे. शासनाचा खरेदी आदेश निघालेला नसल्याने शेतकऱ्यांना व्यापाऱ्यांकडेच आपला माल विकण्यास भाग पडत आहे, आणि तेथे त्यांना हमीभावापेक्षा हजार ते चौदा शेकड्यांनी कमी दर मिळत आहेत. केंद्र सरकारने घोषित केलेला हमीभाव ५,३२८ रुपये प्रति क्विंटल असताना, बाजारात केवळ ३,९०० ते ४,३१० रुपये दर मिळत आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांना प्रति क्विंटल तब्बल १,२०० ते १,४०० रुपयांचा तोटा सहन करावा लागत आहे.
याशिवाय, उत्पादन खर्च, मजुरी, खते, कीटकनाशके आणि यंत्रसामग्रीच्या दरवाढीमुळे शेतकऱ्यांच्या नफ्यात मोठी घट झाली आहे. सोयाबीन काढणीसाठी मजूर आणि यंत्रे दोन्ही महाग असल्याने एका एकरासाठीच पाच हजार रुपयांहून अधिक खर्च येतो. एवढी मेहनत करून जेव्हा बाजारात भाव हमीभावापेक्षा हजार रुपयांनी कमी मिळतो, तेव्हा शेतकऱ्यांच्या मनात नैराश्य आणि असहायतेची भावना वाढत आहे. पावसाच्या अधूनमधून सुरू असलेल्या सत्रामुळे दाण्याच्या ओलाव्याचा प्रश्न अधिक गंभीर झाला असून, त्यामुळे गुणवत्तेवर परिणाम होण्याची आणि दर आणखी घसरण्याची शक्यता आहे.
अनेक जिल्ह्यांतील शेतकऱ्यांनी शासनाकडे तातडीने सोयाबीन खरेदी केंद्रे सुरू करण्याची मागणी केली आहे. त्यांनी हमीभावानुसार थेट खरेदी करण्याचा निर्णय घेण्याची आणि नुकसानीची योग्य ती भरपाई जाहीर करण्याची अपेक्षा व्यक्त केली आहे. मागील वर्षी १ ऑक्टोबरपासून खरेदी सुरू झाली होती, परंतु यंदा अद्याप शासनाकडून कोणताही आदेश प्राप्त झालेला नाही. त्यामुळे शेतकऱ्यांना पुन्हा व्यापाऱ्यांच्या दयेवर अवलंबून राहावे लागत आहे. शासनाने त्वरित कार्यवाही न केल्यास शेतकऱ्यांचे आर्थिक संकट अधिक गंभीर होण्याची शक्यता आहे. सध्या हमीभाव केवळ कागदावरच राहिला आहे, तर प्रत्यक्षात शेतकरी तोट्याच्या दलदलीत अडकला आहे.
