खरीप हंगामात शेतकऱ्यांनी भरड धान्य म्हणजेच धान्य पिकांची मोठ्या प्रमाणात लागवड केली आहे. जादा पाऊस ज्वारी, बाजरी आणि मका शेतकऱ्यांसाठी अडचणीचा ठरत आहे.  शेतकऱ्यांनी त्यांच्या शेतात पाण्याचा निचरा करण्याची योग्य व्यवस्था करावी, अन्यथा उत्पादनाचे मोठे नुकसान होऊ शकते, असा सल्ला कृषी विभागाने दिला आहे. याशिवाय अतिरिक्त पाणी तीळ आणि उडीद पिकांसाठीही घातक ठरू शकते. 

केंद्रीय कृषी आणि शेतकरी कल्याण मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, या खरीप हंगामात 188.72 लाख हेक्टरमध्ये धान्य म्हणजेच भरड धान्याची लागवड करण्यात आली आहे, जी गेल्या वर्षीच्या याच कालावधीतील 181.74 लाख हेक्टरपेक्षा सुमारे 7 लाख हेक्टर जास्त आहे. याशिवाय यंदा 126.20 लाख हेक्टरवर कडधान्ये आणि 192.40 लाख हेक्टरवर तेलबियांची लागवड झाली आहे. यावेळी पिकांचे क्षेत्र वाढले आहे.

अतिरिक्त पाणी अन्न पिकांसाठी घातक आहे.

बाजरी आणि इतर धान्य पिके त्यांच्या नैसर्गिक रचनेमुळे कीटकांना अधिक सहनशील असतात. परिणामी, बाजरीच्या लागवडीमध्ये कीटकनाशकांचा कमी वापर केला जातो, ज्यामुळे केवळ शेतीचा खर्च कमी होत नाही तर ते पर्यावरणास अनुकूल देखील आहे. परंतु, जास्त पाणी अन्न पिकांसाठी घातक आहे आणि अनेक रोगांना प्रोत्साहन देते. 

शेतकऱ्यांनी तातडीने शेतातील पाण्याचा निचरा करण्याची व्यवस्था करावी. अधिका-यांनी सांगितले की जर पिकाचे नुकसान झाले असेल तर नुकसान भरपाईसाठी पंतप्रधान पीक विमा योजनेच्या टोल फ्री क्रमांक 14447 वर 72 तासांच्या आत माहिती द्या आणि पीक विम्याची माहिती प्रादेशिक कर्मचाऱ्यांना देखील द्या, जेणेकरून पीक नुकसान भरपाई मिळू शकेल. 

हे ३ रोग पिकांवर हल्ला करतात

1.स्फोट रोग – सतत पाऊस आणि जास्त आर्द्रता असलेल्या क्षेत्रांमध्ये स्फोट रोगाचा प्रसार होतो. या रोगात झाडांच्या पानांवर तपकिरी ठिपके दिसतात. हे टाळण्यासाठी शेतकऱ्यांनी पिकावर हेक्साकोनाझोल ५ टक्के ईसी ३० मिली प्रति १५ लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. 

2. कुज रोग – पीक पाण्यात बुडल्याने झाडाच्या मुळांना व खोडांना कुजणे रोग होतो. कुज रोग टाळण्यासाठी कार्बेन्डाझिम ५०% डब्ल्यूपी २ ग्रॅम प्रति लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. 

3. स्टेम बोअरर कीटक – स्टेम बोअरर किडीपासून पिकाचे संरक्षण करण्यासाठी, लावणीपूर्वी रोपांचा वरचा भाग कापून टाकावा. स्टेम बोअरर कीटक शेतात दिसल्यास युरियाचा वापर बंद करावा. यासोबतच निंबोळी तेल 1500 पीपीएम 1.5 मिली प्रति लिटर या प्रमाणात फवारावे.