हिवाळ्यात मागणी वाढल्याने मागील सप्ताहात भारतातील खाद्यतेल आणि तेलबिया बाजारात खाद्य तेलांच्या मागणीत वाढ झाल्याचे चित्र आहे. त्यामुळे सर्व प्रकारची तेलं आणि तेलबियांचे बाजारभाव वधारल्याचे पाहायला मिळाले.
या क्षेत्रातील जाणकारांच्या म्हणण्यानुसार सरकारने 14 नोव्हेंबर रोजी खाद्यतेलांवरील आयात शुल्कात वाढ केली आहे. त्यानुसार कच्च्या पाम तेलाच्या (सीपीओ) आयात शुल्कात प्रति क्विंटल 80 रुपयांनी, सोयाबीन डेगमच्या आयात शुल्कात 70 रुपये प्रति क्विंटल आणि पामोलिनच्या आयात शुल्कात 67 रुपये प्रति क्विंटलने वाढ करण्यात आली आहे. याशिवाय बायो-डिझेलच्या उत्पादनात खाद्यतेलाचा वापर वाढलेल्या परदेशातही खाद्यतेलाच्या किमती भडकल्या आहेत.
दरम्यान बाजारात मोहरीची आवक कमी होत असल्याचे चित्र आहे. मोहरीची रोजची आवक चार लाख पोती असली तरी आवक दीड लाख पोतेच आहे. हरियाणामध्ये सहकारी संस्थांनी शेतकऱ्यांकडून सर्वाधिक मोहरी खरेदी केली होती. सरकारी एजन्सी हाफेड आणि नाफेडकडे सर्वाधिक मोहरी असून शेतकऱ्यांकडे अत्यल्प साठा आहे. पुढील पीक येण्यास सुमारे चार महिन्यांचा अवधी आहे त्यामुळे मोहरीची विक्री सावधगिरीने करण्याची आवश्यकता बोलून दाखविली जात आहे. दुसरीकडे सोयाबीन डी-ऑइल्ड केक (डीओसी) स्वस्त झाल्यामुळे त्याची स्थानिक मागणी वाढल्याने सोयाबीन तेलाच्या किमतीतही सुधारणा झाल्याचे सूत्रांनी सांगितले. आगामी काळात सोयाबीनच्या किंमती वाढण्याची शक्यता आहे.
परदेशातही सुधारणा झाल्यामुळे सोयाबीन तेल आणि तेलबियांच्या दरात तेजी दिसून आली. तर शेंगदाण्याच्या बाजारातील मागणी व्यतिरिक्त सरकारी खरेदीमुळे शेंगदाणा तेल आणि तेलबियांच्या दरातही सुधारणा झाली आहे. शेंगदाणा तेलाची किंमत आयात केलेल्या तेलाच्या किंमतीइतकीच झाली आहे, जी पूर्वी खूप जास्त होती. हिवाळ्यात मऊ तेलांना चांगली मागणी असते जे शेंगदाणा तेल आणि तेलबियांमध्ये सुधारणा होण्याचे मुख्य कारण आहे.
गुजरात आणि महाराष्ट्रात सरकारने एमएसपीवर कापूस खरेदी केल्यामुळे कापसापासून मिळणाऱ्या सरकीच्या किमतीतही सुधारणा झाल्याचे सूत्रांनी सांगितले. हरियाणा आणि पंजाबमध्ये कापसाचे भाव एमएसपीपेक्षा जास्त आहेत आणि शेतकरीही कमी उत्पादन घेत आहेत.
परिणामी सरकीच्या तेलाच्या किमतीही मागील आठवड्यात मजबूत राहिल्या. गेल्या आठवड्यात मोहरीच्या घाऊक दरात 85 रुपयांनी सुधारणा होऊन 6,700-6,750 रुपये प्रति क्विंटलवर बंद झाला. मोहरी दादरी तेलाचा घाऊक भाव 25 रुपयांच्या वाढीसह 14,150 रुपये प्रति क्विंटलवर बंद झाला.
मोहरी शुद्ध आणि कच्ची घानी तेलाचे भाव प्रत्येकी 10 रुपयांच्या वाढीसह 2,310-2,410 रुपये आणि 2,310-2,435 रुपये प्रति टिन (15 किलो) वर बंद झाले. DOC च्या स्थानिक मागणीमुळे, पुनरावलोकनाधीन आठवड्यात, सोयाबीन धान्य आणि सोयाबीन लूजचे घाऊक भाव प्रत्येकी 75-75 रुपयांनी अनुक्रमे 4,625-4,675 रुपये आणि 4,325-4,360 रुपये प्रति क्विंटलवर बंद झाले.
दरम्यान हिवाळ्याच्या मागणीत वाढ झाल्यामुळे शेंगदाणा तेल आणि तेलबियांच्या किमतीतही गेल्या आठवड्याच्या शेवटीच्या तुलनेत सुधारणा दिसून आली. शेंगदाणा तेलबियाचा भाव २७५ रुपयांनी वाढून ६,७२५-७,००० रुपये प्रति क्विंटलवर बंद झाला, तर शेंगदाणा तेल गुजरातचा भाव ४२५ रुपयांनी वाढून १५,६७५ रुपये प्रतिक्विंटल झाला तर शेंगदाणा तेलही वाढले. दुसरीकडे कच्च्या पाम तेलाचा (सीपीओ) भाव 100 रुपयांनी मजबूत होऊन 13,300 रुपये प्रति क्विंटलवर बंद झाला.
